Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 3 kwietnia 2025 r. (sygn. akt: P 8/21) po rozpoznaniu, pytania prawnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie: czy „art. 170 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz. U. z 2018, poz. 1269), w brzmieniu obowiązującym do dnia 14 lipca 2018 r. oraz art. 170 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz. U. 2020, poz. 261), w brzmieniu obowiązującym obecnie, w zw. z art. 168 pkt 11 tej ustawy”, są zgodne z art. 2, art. 10 w związku z art. 175 ust. 1, art. 45 ust. 1 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji, orzekł że:
Art. 170 ust. 4 pkt 2 w związku z art. 168 pkt 11 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2024 r. poz. 1361, ze zm.) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest podstawą do wznowienia spraw, zakończonych prawomocnie przed wydaniem orzeczenia.
Z uzasadnienia ustnego w przekazach publicznych wynika, że ustalenie wysokości kar w systemie sztywnym, zryczałtowanym bez możliwości ich weryfikacji przez Sąd jest niezgodne z Konstytucją. To istotne orzeczenie, które może stać się wskazówką do rozstrzygnięcia spraw związanych z ustawa o systemie monitorowania, która przewiduje również katalog kar pieniężnych w przypadku niewykonywania obowiązków określonych w ustawie. Wysokość kary jest określona ryczałtowo, co powoduje całkowity automatyzm w działalności organów. Zostało to dostrzeżone przez sądy, i zagadnienie to zostało przedstawiona do rozstrzygnięcia Trybunałowi Konstytucyjnemu, który przyjął do rozpoznania skargę w przedmiocie ustalenia „Odpowiedzialności przewoźnika za niedokonanie zgłoszenia przewozu towarów, w warunkach, gdy przejazd przez terytorium RP był wynikiem samowolnej decyzji kierującego pojazdem”. Zgodnie z przedstawionym pytaniem do TK skarga konstytucyjna dotyczy zbadania zgodności:
„1) art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (Dz. U. poz. 708, ze zm.; dalej: u.s.m.) z art. 42 ust. 1, art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 31 ust. 3 Konstytucji RP „przez to, że przewiduje niepodlegającą miarkowaniu karę pieniężną w wysokości 20 000 zł, za niedokonanie zgłoszenia przez przewoźnika przewozu towaru przez terytorium RP, jak również przez to, że dopuszcza nałożenie ww. kary pieniężnej bez względu na okoliczności tego czynu, przez co nie zapewnia gwarancji wynikających z art. 42 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji”;
2) art. 22 ust. 3 u.s.m. z art. 2 Konstytucji RP „poprzez naruszenie zasad prawidłowej legislacji poprzez stanowienie przepisów niejasnych i nie zapewniających podstawowych gwarancji materialnoprawnych i procesowych wynikających z art. 42 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP”.
W przypadku uznania przez Trybunał Konstytucyjny, że przepis art. 22 ustawy o SENT jest niekonstytucyjny, w zakresie w jakim nie daje możliwości miarkowania kary w zależności od okoliczności sprawy, wówczas nie tylko wpłynie to na orzecznictwo, ale również będzie podstawą do wznowienia zakończonych spraw.
Niewątpliwie w najbliższym czasie, w związku z pytaniem prawnym Sądu Apelacyjnego w Warszawie do Trybunału Konstytucyjnego oraz podobnymi sprawami toczącymi się przed sądami powszechnymi doprowadzą do ujednolicenia praktyki orzeczniczej, a także być może do zmian legislacyjnych, które wydają się być konieczne.
Basiewicz Kasprzyk Kancelaria Radców Prawnych sp. p reprezentuje Klientów w postępowaniach przed Urzędami Celno – Skarbowymi, sądami administracyjnymi, Urzędem Regulacji Energetyki oraz Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawach uchylenia lub obniżenia kar administracyjnych. Zainteresowanych zachęcamy do kontaktu za pośrednictwem skrzynki pocztowej e-mail: biuro @ basiewiczkasprzyk.pl lub telefonicznie pod nr: (71) 307-02-23.
Autorem niniejszej publikacji jest Basiewicz Kasprzyk Kancelaria Radców Prawnych Sp. p. z siedzibą we Wrocławiu.
www.basiewiczkasprzyk.pl
