Zachowek to prawo przysługujące rodzinie zmarłego, który z jakiś przyczyn pominął w testamencie niektóre lub nawet wszystkie osoby z kręgu swoich najbliższych. Zasadą prawa cywilnego jest bowiem dziedziczenie ustawowe, które polega na ustaleniu hierarchii zgodnie, z którą pierwszeństwo w nabyciu spadku przysługuje małżonkowi i dzieciom (zstępnym), a następnie w dalszej kolejności również dalszej rodzinie czyli między innymi rodzicom, rodzeństwu czy wnukom.
Wysokość zachowku oblicza się zgodnie z regułą opisaną w Art. 991 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym: „Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału.” W większości przypadków zachowek to połowa wartości udziału spadkowego, który otrzymałby spadkobierca w razie gdyby nie było testamentu i doszłoby do dziedziczenia ustawowego. Jeśli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo małoletni, wówczas zachowek wynosi dwie trzecie wartości tego udziału. Przykładowo, jeśli spadkodawca miał 2 dzieci i pozostawił testament, w którym całość swojego majątku wartego 400.000 zł przekazał na rzecz jednego z nich, to drugiemu dziecku (nieuwzględnianemu w testamencie) przypadałby z ustawy spadek w wysokości 200.000 zł. Właśnie z uwagi na istnienie testamentu, roszczenie drugiego dziecka, będzie wynosić połowę z tej kwoty a zatem żądanie zapłaty 100.000 zł (1/2 z 200.000 zł). Należy oczywiście uwzględniać przepisy szczególne, jak np. art. 992 zgodnie z którym przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.
Basiewicz Kasprzyk Kancelaria Radców Prawnych w ramach specjalizacji związanej z dochodzeniem roszczeń wynikających z zachowku oraz reprezentuje klientów w postępowaniach polubownych i sądowych. Celem poznania szczegółów oferty zachęcamy do kontaktu poprzez wiadomość e-mail na adres biuro@basiewiczkasprzyk.pl lub telefonicznie pod nr: (71) 307-02-23.
Autorem niniejszej publikacji niestanowiącej porady prawnej jest Basiewicz Kasprzyk Kancelaria Radców Prawnych Sp. p. z siedzibą we Wrocławiu.
