Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jako forma zakończenia prowadzonej działalności gospodarczej ma sformalizowany charakter i opiera się o kilkuetapowy schemat działania zmierzający finalnie do wykreślenia jej z rejestru po uprzednim uregulowaniu jej sytuacji finansowej. Przypomnieć należy, że cały proces od momentu podjęcia przez wspólników decyzji o zakończeniu prowadzonej działalności i wykreśleniu spółki z rejestru wymaga przeprowadzenia szeregu czynności o charakterze formalnym, poczynając od uchwały zgromadzenia wspólników po złożenie przez likwidatora wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego o wykreślenie podmiotu.
Zgodnie z przepisami, pierwszym krokiem jaki podejmują osoby upoważnione w uchwale jako likwidatorzy jest ustalenia listy zobowiązań i wierzytelności, które powinny zostać spłacone (zobowiązania) oraz jeśli to możliwe ściągnięte (wierzytelności). W dalszej kolejności, ustalony w ten sposób majątek spółki winien zostać bądź to spieniężony bądź pozostawiony do podziału pomiędzy wspólników. Oczywiście najprostszym rozwiązaniem jest takie rozporządzenie aktywami, aby majątek spółki stanowiły wyłącznie środki pieniężne. Nierzadko nie jest to możliwe lub też wpłynęłoby niekorzystnie na sprawność i szybkość likwidacji, a wtedy konieczne jest podjęcie przez likwidatora decyzji o sposobie podziału niespieniężonych aktywów pomiędzy wspólników.
Rozliczenie wierzytelności pozostałych w aktywach spółki, co do których Spółka nie podejmowała czynności zmierzających do ich odzyskania może również być przedmiotem etapu działowego, przy czym trzeba pamiętać o skutkach podatkowych takich działań. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych: „Rozpatrując "wypłatę" majątku likwidacyjnego w postaci wierzytelności należy uczynić to w kontekście czynności rozporządzającej przeniesienia własności wierzytelności pożyczkowej z jednego podmiotu na inny. Należy bowiem zauważyć, że majątek likwidacyjny w postaci pieniężnej, który stanowi czysty zysk po opodatkowaniu podatkiem dochodowym jest dla Spółki wypłacającej neutralny podatkowo. Wiąże się to z zasadą zakazu podwójnego opodatkowania. Majątek w formie pieniężnej został już opodatkowany podatkiem dochodowym, zatem jego wypłata nie wiąże się z powstaniem przychodu po stronie Spółki go wypłacającej. W sytuacji zaś aktywów niepieniężnych, składnik majątkowy traktowany jako aktywa nie został opodatkowany. Zatem "wyzbycie" się go przez Spółkę rodzi obowiązek podatkowy. Spółka jako dłużnik przenosząc na wspólnika jako wierzyciela własność swojej wierzytelności pożyczkowej realizuje swoje zobowiązanie podziału majątku likwidacyjnego. Nie można przy tym uznać, że w takim przypadku składniki majątkowe (aktywa niepieniężne) pełnią de facto funkcję pieniądza i ich przekazanie jest neutralne podatkowo. Składnik majątkowy przekazany wspólnikowi na własność stanowi element majątku Spółki, który wcześniej nie podlegał opodatkowaniu. (pismo z 16 listopada 2016 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/4510-1-71/16-3/ŁM). Za dopuszczalną rozporządzenia przez likwidatora wierzytelnością spółki, opowiada się również orzecznictwo, zgodnie z którym likwidacja spółki jawnej i wykreślenie jej z rejestru nie prowadzi do wygaśnięcia niewyegzekwowanych wierzytelności przysługujących spółce i że sukcesorami niezlikwidowanego majątku spółki jawnej są jej wspólnicy, o ile nic innego nie wynika z umowy spółki.” „Wierzytelność ta na skutek utraty bytu przez spółkę jawną będącą pierwotnym wierzycielem nie wygasła, lecz weszła do majątków wspólników, którzy mogli nią rozporządzać” (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2020 r. I CSK 552/18).
Zakończenie bieżących interesów spółki i wstrzymanie jej aktywności jest podstawą do sporządzenia przez likwidatora sprawozdania finansowego, które następnie podlega zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników. Nie można przy tym zapominać, że oprócz obowiązku wynikającego z przepisu art. 288 § 1 kodeksu spółek handlowych, istnieje również konieczność sporządzenia drugiego sprawozdania wymaganego na potrzeby Urzędu Skarbowego, o czym stanowi art. art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Trzeba jednak pamiętać, że nie chodzi tu o sprawozdanie na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli. Sprawozdanie likwidacyjne nie jest tożsame ze sprawozdaniem, o którym mowa w art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy.
W ramach specjalizacji Kancelaria prowadzi stałą obsługę spółek prawa handlowego, w szczególności spółek kapitałowych (sp. z o.o. i S.A.) oraz zapewnia kompleksową obsługę prawną zgromadzeń. Kancelaria aktualnie świadczy usługi prawne na rzecz ponad 60 spółek, w tym z udziałem kapitału zagranicznego. W przypadku zainteresowania ofertą świadczonych usług, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią za pośrednictwem skrzynki e-mail: biuro@basiewiczkasprzyk.pl lub telefonicznie.
Autorem niniejszej publikacji niestanowiącej porady prawnej jest Basiewicz Kasprzyk Kancelaria Radców Prawnych Sp. p. z siedzibą we Wrocławiu. www.basiewiczkasprzyk.pl
